... το άθλημα των φτωχών στη "σωστή" χώρα ...

*
Κωστής Παπαϊωάννου
***
*

Ποδόσφαιρο στη γη των φτωχών

*

Η διεξαγωγή του Παγκοσµίου Κυπέλλου ποδοσφαίρου στη µαύρη ήπειρο είναι διπλά γοητευτική. Το άθληµα των φτωχών επισκέπτεται τη γη των φτωχών. Δικαιολογούνται λοιπόν και µερικές υπερβολές: «Θέλουµε να διασφαλίσουµε ότιµια µέρα οι ιστορικοί θα θυµούνται το Μουντιάλ 2010 σαν τη στιγµή που η Αφρική στάθηκε όρθια και αποφασιστικά αντέστρεψε το αιώνιο ρεύµα φτώχειας και συγκρούσεων» έγραψε ο πρόεδρος Μbeki, ενώ κατά τον επικεφαλής των διοργανωτών Jordaan «Η διοργάνωση του Κυπέλλου µπορεί να είναι µεγαλύτερη στιγµή για τη Ν. Αφρική ακόµα και από το τέλος του απαρτχάιντ».

Πιστοί και λιγότερο πιστοί του ποδοσφαίρου νιώθουν τον πλανητικό πυρετό. Μακριά λοιπόν από εµάς κάποια µεµψίµοιρη πολιτική ορθότητα. Μερικά στοιχεία όµως δύσκολα παραβλέπονται. Η Ν. Αφρική είναι 129η µεταξύ των 182 µελών του ΟΗΕ στους Δείκτες Ανθρώπινης Ανάπτυξης (ΗDΙ).

Συνυπολογίζοντας το ΑΕΠ, πρόκειται για την πιο άνιση χώρα του πλανήτη. Το 43% του πληθυσµού ζει µε λιγότερα από δύο δολάρια τη µέρα.

Το προσδόκιµο ζωής έχει πέσει κατά 13 χρόνια: ο ιός του ΑΙDS τρέφεται από τη φτώχεια και την κυβερνητική εγκληµατική εθελοτυφλία. Αυτή είναι λοιπόν η χώρα όπου γίνεται το Μουντιάλ. Το κόστος του φαίνεται ακόµα πιο δυσανάλογο αν συνυπολογίσουµε τις χαµηλότατες δηµόσιες επενδύσεις και το ανύπαρκτο κράτος πρόνοιας. Τα µέτρα µάλιστα που ελήφθησαν ενόψει των αγώνων (εκκενώσεις αστικών περιοχών, κράτηση αστέγων σε «προσωρινές περιοχές µετεγκατάστασης», φυλάκιση παιδιών του δρόµου) παραλληλίζονται από κάποιους µε την εποχή του απαρτχάιντ (Chris Rodrigues, Guardian, 6/5). Ανιστόρητη, αλλά χαρακτηριστική υπερβολή. Οµως, η ανάληψη της διοργάνωσης αµφισβητείται και στο εσωτερικό της χώρας.

Ο συνταγµατολόγος Ρierre de Vos (Πανεπιστήµιο Cape Τown) επιτίθεται στην Παγκόσµια Ποδοσφαιρική Οµοσπονδία: η FΙFΑ είναι µια αυταρχική αρχή που επιδιώκει τεράστια κέρδη και επιβάλλει απίθανους περιορισµούς. Αγνόησε πλήρως τις ανάγκες των πόλεων. Απαίτησε «εκκαθάριση» των αστέγων. Οι διαπιστευµένοι δηµοσιογράφοι απαγορεύεται να µιλήσουν για µη κερδοσκοπικούς ή ιδεολογικούς σκοπούς που εµποδίζουν τους θεατές να απολαύσουν τους αγώνες! Ο Ρierre de Vos καταγγέλλει παραβιάσεις του Συντάγµατος στο πλαίσιο µιας διοργάνωσης που αντλεί δηµόσιο χρήµα αλλά λειτουργεί σαν ιδιωτική επιχείρηση. Η ανάθεση µέγκα-διοργανώσεων σε χώρες του Τρίτου Κόσµου επιβεβαιώνει πανηγυρικά την τεράστια απόσταση που χωρίζει τους σχεδιασµούς οικονοµικών και πολιτικών ελίτ από τις βασικές ανάγκες του πληθυσµού. Ο χορός εκατοµµυρίων του Μουντιάλ δεν θα βελτιώσει τα αποδιαρθρωµένα συστήµατα εκπαίδευσης, περίθαλψης, στέγης και αγοράς εργασίας.

Από την άλλη, διόλου αµελητέα η συγκινησιακή επίδραση της γιορτής, ιδίως σε έναν λαό σηµαδεµένο από την τσιγκουνιά της Ιστορίας και δι΄ αυτού σε όλη την Αφρική. Και, πάντως, οι προβληµατισµοί γίνονται όλο και πιο αχνοί, καθώς απολαµβάνουµε τις µεγάλες ποδοσφαιρικές µηχανές κάτω από τον αφρικανικό ήλιο.

ΥΓ: Αµβλύνεται και η ιστορική µνήµη σε τέτοιες περιπτώσεις. Ενα γήπεδο µετονοµάστηκε σε Coca-Cola Ρark Stadium, προφανώς για να τιµηθεί η πείσµων άρνηση της πολυεθνικής εταιρείας να στηρίξει το διεθνές µποϊκοτάζ κατά του απαρτχάιντ !
---
Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώµατα του Ανθρώπου
---
Σημ.: την επιμέλεια της εικονογράφησης είχαν οι stavrovelonies