Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011

... πού μένεις; Στον ξενώνα ...

*
Κατερίνα Βουτσινά
***
*
Η κρίση τους άφησε στο δρόμο
.
Είναι θύματα της οικονομικής ύφεσης. Ανθρωποι μεσαίας κοινωνικής τάξης και ανώτερου μορφωτικού επιπέδου αναζητούν πλέον στέγη σε κοινωνικούς ξενώνες
.
*
Κάθεται ακίνητος στο κοινόχρηστο σαλόνι του Κοινωνικού Ξενώνα του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Μπλε πουκάμισο, καθαρό υφασμάτινο παντελόνι. Χέρια σταυρωμένα γύρω από την κοιλιά του. Μάτια στυλωμένα στον απέναντι τοίχο. Κάτω από τα σώμα του ο δερμάτινος φθαρμένος καναπές σχηματίζει ένα βαθύτερο βαθούλωμα. Κινεί νευρικά τα πόδια του. Κοιτάζει το ασημένιο ρολόι του. Εννιά το πρωί. Ψελλίζει κάτι και ύστερα λέει: «Το χειρότερο είναι η αναμονή. Τους τελευταίους μήνες ολόκληρη η ζωή μου έχει μπει στην αναμονή».
.
Ο 62χρονος Νίκος ζούσε «μια καλή ζωή» μέχρι το 1998, όταν αναγκάστηκε να κλείσει το δισκοπωλείο του στην περιοχή των Εξαρχείων. Τώρα ζει στον ξενώνα κρυφά από τα ενήλικα παιδιά του και προμηθεύεται τα φάρμακα για την υπέρταση χωρίς βιβλιάριο από τους «Γιατρούς του Κόσμου». Διατηρούσε την ίδια επιχείρηση για 26 χρόνια απασχολώντας οκτώ υπαλλήλους. «Το παρεμπόριο σκότωσε αυτά τα μαγαζιά», λέει. Εκτοτε, συνέχισε να κάνει σκόρπια μεροκάματα στον χώρο του δίσκου, περιστασιακά και χωρίς ασφάλιση. Είναι άνεργος εδώ και δύο χρόνια. Ξόδεψε ό,τι είχε αποταμιεύσει, για τα καθημερινά του έξοδα και το νοίκι, αναφέρει.
.
Ψάχνει καθημερινά για δουλειά. Ο ξενώνας τού παρέχει στέγαση, διατροφή και υπηρεσίες αναζήτησης εργασίας. «Η αναζήτηση εργασίας μετά τα 55 - εν μέσω οικονομικής κρίσης - μοιάζει με καταδίκη σε θάνατο», αναφέρει. Σε τρία χρόνια περιμένει να βγει στη σύνταξη. «Μετά την πρώτη ημέρα εδώ πείθεις τον εαυτό σου ότι μένεις προσωρινά σε κάποιο ξενοδοχείο, κάνεις διακοπές και περιμένεις να επιστρέψεις στην πραγματικότητα. Ετσι μόνο ξεφεύγει το μυαλό σου. Σε όποιον και να πεις ότι μένεις σε ξενώνα θα σε θεωρήσει άνθρωπο δεύτερης κατηγορίας».
Σύμφωνα με στοιχεία της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Κλίμακα», ο αριθμός των νεοαστέγων έχει αυξηθεί κατά 25% από την άνοιξη του 2010, τους πρώτους μήνες δηλαδή της οικονομικής κρίσης. Πρόκειται για άτομα παραγωγικών ηλικιών που βρέθηκαν σε αυτή την κατάσταση λόγω ανεργίας, χαμηλών ή ανύπαρκτων εισοδημάτων αλλά και αδυναμίας στήριξης από το οικογενειακό ή ευρύτερο περιβάλλον τους. «Σε σύγκριση με τον παραδοσιακό πληθυσμό των αστέγων, τα άτομα αυτά έχουν μέτριο ως υψηλό μορφωτικό επίπεδο, δεν παρουσιάζουν άμεσα προβλήματα ψυχικής υγείας ή κάποια μορφή εξάρτησης, προβλήματα παραβατικότητας και φυσικά σε σύγκριση με τους χρόνιους αστέγους έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα για κοινωνική επανένταξη», λέει στα «ΝΕΑ» ο ψυχίατρος Κυριάκος Κατσαδόρος, ο οποίος υποστηρίζει αστέγους που απευθύνονται στην «Κλίμακα».
Ο Κυριάκος Κατσαδόρος εντοπίζει όμως και ένα νέο πρόβλημα: την αδυναμία των «πυρηνικών» ελληνικών οικογενειών να στηρίξουν τα μέλη τους, λόγω οικονομικών δυσκολιών εν μέσω κρίσης. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εθνικών Οργανώσεων, που δουλεύουν με τους αστέγους (FEANTSA), η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης με πολύ υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης (74%). «Η ελληνική οικογένεια υπήρξε πάντα πυρηνική και προστατευτική ως προς τα μέλη της, γεγονός που διατήρησε το φαινόμενο των αστέγων στην Ελλάδα σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ομως - δεδομένης της οικονομικής κρίσης και της συνεχώς αυξανόμενης ανεργίας που πλήττει ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας - οικογένειες με περισσότερα από δύο άνεργα μέλη, δεν έχουν πλέον δυνατότητα υποστήριξής τους».

ΟΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ. Την ίδια ώρα καθισμένος στο γραφείο του στο ισόγειο του κτιρίου του Κοινωνικού Ξενώνα του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, ο κοινωνικός λειτουργός Γιάννης Ράνος δεν σταματά να απαντά στο τηλέφωνο: σε ερωτήσεις για τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων στέγασης και τα απαραίτητα δικαιολογητικά, αλλά και σε τρέχοντα νομικά ή ιατρικά ζητήματα των ενοίκων. Καθημερινά - λέει - ένα με δύο καινούργια άτομα έρχονται εδώ για να καταθέσουν τα χαρτιά τους. «Το κτίριο έχει χωρητικότητα μόλις 80 ατόμων και είμαστε σχεδόν πλήρεις», λέει στα «ΝΕΑ». Από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι και τον περασμένο Αύγουστο 127 άτομα ζήτησαν στέγη. Μόνο εβδομήντα έγιναν δεκτά.
Απαραίτητα δικαιολογητικά για την εισαγωγή τους: μια φωτοτυπία αστυνομικής ταυτότητας ή άλλου δημοσίου εγγράφου, πιστοποιητικό οικονομικής κατάστασης, φωτοτυπία του βιβλιαρίου υγείας τους, καθώς και ιατρικές και ψυχιατρικές εξετάσεις. «Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, στην Ελλάδα δεν υπάρχει ένα καθορισμένο πλαίσιο για το ποιος είναι άστεγος», λέει ο Γιάννης Ράνος. «Από αυτό το νομοθετικό κενό προκύπτουν πολλά προβλήματα, όπως για παράδειγμα η καθυστέρηση στις διαδικασίες εισαγωγής στον ξενώνα ή η έκδοση ενός βιβλιαρίου Πρόνοιας. Συχνά, τους ζητούν να δηλώσουν τόπο διαμονής», συμπληρώνει.
«Δεν υπάρχει κανένα εθνικό σχέδιο δράσης για την έλλειψη στέγης, που να αφορά όλες της βαθμίδες φροντίδας, από την πρόληψη μέχρι την επανένταξη», λέει η Αντα Αλαμάνου, συντονίστρια του προγράμματος στήριξης αστέγων της «Κλίμακας». Οπως αναφέρει, ενώ στην Αθήνα παρέχονται φιλανθρωπικές υπηρεσίες, όπως συσσίτια και παροχή ρουχισμού, δεν υφίσταται καταφύγιο, που θα επιτρέπει σε μεγαλύτερο αριθμό αστέγων να περνούν εκεί τη νύχτα.
---
Σημ.: την επιμέλεια της εικονογράφησης είχαν οι Stavrovelonies
*

Δεν υπάρχουν σχόλια: