*
Αυγουστίνος Ζενάκος
***
*
Οι
"κυρίες"
.
«Είμαι
ιδιαιτέρως ευγενής προς τις κυρίες».
Νικήτας Κακλαμάνης
«Κι
εγώ».
Ζωή Κωνσταντοπούλου
Η απάντηση της
Ζωής Κωνσταντοπούλου, σε πολιτική συζήτηση με τον Νικήτα Κακλαμάνη,
αντιμετωπίστηκε πρωτίστως ως «απρέπεια». Αναρωτήθηκα γιατί αλλά μόνο προς
στιγμήν, διότι η απάντηση είναι προφανής. Όταν ένας άντρας αντιδικεί πολιτικά με
μια γυναίκα και της πει ότι «είμαι ιδιαιτέρως ευγενής προς τις κυρίες», αυτό που
εννοείται είναι: «Θα μπορούσα να σε κάνω σκόνη αλλά επειδή είσαι γυναίκα και
συνεπώς πιο αδύναμη και εγγενώς μη εξοπλισμένη να με αντιμετωπίσεις, σου τη
χαρίζω». Σε μια χώρα, ωστόσο, όπου η ισότητα μεταξύ φύλων δεν έχει ριζώσει
ακριβώς, είναι αναμενόμενο ένα υποτιμητικό σχόλιο, που αντλεί τη δυνατότητά του
να είναι υποτιμητικό ακριβώς από το γεγονός ότι το απευθύνει ένα μέλος του
«ισχυρού φύλου» σε ένα μέλος του «ασθενούς», να θεωρείται θεμιτό. Ενώ, αντίθετα,
είναι προφανές ότι «απρέπεια» δεν θα θεωρηθεί το σεξιστικό «είμαι ευγενής προς
τις κυρίες» ως απάντηση σε πολιτικό διαξιφισμό, αλλά το θράσος της γυναίκας να
αντιμιλήσει.
Εκτός από απρέπεια, η απάντηση «κι εγώ»
θεωρήθηκε και ομοφοβία ή, σε κάθε περίπτωση, άκομψη ως προς τον σεξουαλικό
προσανατολισμό του συνομιλητή. Γράφτηκε ότι ο κ. Κακλαμάνης υπέστη «outing» -
αποκαλύφθηκε, δηλαδή, ότι είναι γκέι, αποκαλώντας τον μάλιστα «κυρία», πράγμα
απαράδεκτο, καθότι απαγορεύεται να λέμε τους γκέι «κυρίες». Και γράφτηκε ακόμη
ότι αυτό το «outing» υπονομεύει τους αγώνες για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ, όπου η
ανανεωτική αριστερά έχει πρωτοστατήσει - ακόμη κι αν κάτι τέτοιο το αγνοεί η
αυθάδης (και ομοφοβική) νεαρά δικηγόρος.
Εδώ ζητώ συγνώμη αλλά κάτι δεν καταλαβαίνω,
κάτι έχω χάσει ... Τον κ. Κακλαμάνη τον έχω στο μυαλό μου, σε σχέση πάντα με τη
συγκεκριμένη υπόθεση της προστασίας των ΛΟΑΤ από διακρίσεις, ως τον δήμαρχο που
αρνήθηκε την αιγίδα του Δήμου στο Gay Pride. Ομοφυλόφιλος; Από πού κι ως πού;
Ποιος το λέει; Πού δηλώθηκε κάτι τέτοιο; Εκτός αν αυτό που εννοούν οι τιμητές
της βουλευτίνας του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι υπάρχει εδώ και χρόνια ένα περιρρέον
κουτσομπολιό, μια μουρμούρα, μια σιωπηρή συμφωνία ανά την πόλη, πως ο κ.
Κακλαμάνης είναι γκέι, και πως η κα Κωνσταντοπούλου όφειλε να σεβαστεί μια
συνθήκη όπου όλοι γνωρίζουν τα σεξουαλικά του κ. Κακλαμάνη αλλά κανένας δεν
μιλάει (παρά μόνο ψιθυρίζει) γι' αυτά - εξ ου και το «outing».
Δύο περιπτώσεις οφείλει κανείς, πιστεύω, να
υπολογίσει:
Πρώτη περίπτωση: Ούτε η
κα Κωνσταντοπούλου ούτε κανένας γνωρίζει αν ο κ. Κακλαμάνης είναι γκέι. Και
καλώς, διότι ο ίδιος ουδέποτε έχει δηλώσει κάτι τέτοιο κι έχει κάθε δικαίωμα η
σεξουαλική του ταυτότητα, όποια κι αν είναι, να παραμένει ιδιωτική του υπόθεση.
Δεν είμαστε καθόλου υποχρεωμένοι να καθιστούμε τη σεξουαλικότητά μας μέρος του
δημόσιου λόγου, εκτός αν το θέλουμε.
Σε αυτή την περίπτωση, όταν ένας άντρας λέει
σε μια γυναίκα, για να την ξεφορτωθεί σε μια πολιτική συζήτηση, ότι «είμαι
ιδιαιτέρως ευγενής προς τις κυρίες», η απάντηση «κι εγώ» είναι κυριολεκτική: «Κι
εγώ είμαι ευγενής προς τις κυρίες». Η απουσία μεταφοράς ή αμφισημίας
νοηματοδοτεί το χειραφετητικό περιεχόμενο - δηλαδή: «Η σεξιστική σου απόπειρα να
με φιμώσεις επιστρατεύοντας την κοινωνική διάκριση εναντίον του φύλου μου, σου
επιστρέφεται. Έχω δικαίωμα να αντιμετωπίζομαι ως ίση».
Δεύτερη περίπτωση: Το περιρρέον κουτσομπολιό ότι ο κ. Κακλαμάνης είναι γκέι έχει σε τέτοιο
βαθμό διεισδύσει στον δημόσιο διάλογο, ώστε να θεωρείται συστατικό της δημόσιας
παρουσίας του, και συνεπώς όλοι οι συνομιλητές αλλά και οι εκ των υστέρων
σχολιαστές να οφείλουν να το λαμβάνουν υπόψη τους, έστω και αν ο ίδιος δεν το
έχει καταστήσει ούτε σαφές ούτε όμως και παράγοντα οποιασδήποτε συζήτησης. Εγώ
δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι μια τέτοια προσέγγιση είναι σωστή - όμως το
σίγουρο είναι πως οι σχολιαστές της απάντησης της Ζωής Κωνσταντοπούλου αυτό
ακριβώς πιστεύουν: το κουτσομπολιό είναι τέτοιας τάξης που καθορίζει το τι
σημαίνει η απάντηση «κι εγώ», ερήμην του κ. Κακλαμάνη.
Και σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, η απάντηση
είναι νόμιμη και, ας μου επιτραπεί να πω, ακόμη πιο αξιοθαύμαστη για το θάρρος
της. Αξίζει να επισημάνει, δηλαδή, κανείς το παράδοξο του να αντιμετωπίζεται μια
γυναίκα σεξιστικά από έναν (θεωρούμενο, ερήμην του) ομοφυλόφιλο άντρα. Διότι το
παράδοξο έγκειται στο να μην επιτιμάται ο άντρας, επειδή ό,τι άλλο κι αν είναι
-ομοφυλόφιλος, λόγου χάρη- είναι πάνω από όλα άντρας. Αλλά να επιτιμάται η
γυναίκα. Τολμώ να πω, κι εδώ είναι η υποκρισία του πράγματος, όχι επειδή δεν
σεβάστηκε έναν ομοφυλόφιλο αλλά επειδή δεν υποτάχθηκε σε έναν άντρα.
Η εξάλειψη των διακρίσεων δεν είναι αλά καρτ.
Δεν εξαιρείται κάποιος από την αναγκαιότητά της επειδή ο ίδιος ανήκει -αν
ανήκει- σε ομάδα που υφίσταται διακρίσεις. Και οι διαλέξεις περί πρωτοπορίας της
αριστεράς στις διεκδικήσεις των ΛΟΑΤ, την οποία τάχατες παρέλειψε να σεβαστεί η
κα Κωνσταντοπούλου, δεν είναι παρά μεταμφίεση μιας πολύ πιο γήινης πρότασης:
«Είσαι γυναίκα, είσαι μικρή, είσαι θαρραλέα, είσαι ικανή, και τα λες δέκα-δέκα.
Μας τη σπας!»
Ανθρώπινο. Αλλά όχι ακριβώς η θέση πάνω στην
οποία μπορεί κανείς να οικοδομήσει μια διατριβή κατά των διακρίσεων.
---
Σημ.: την επιμέλεια της
εικονογράφησης είχαν οι Stavrovelonies
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου